Program državnog partnerstva

PROGRAM DRŽAVNOG PARTNERSTVA SRBIJE I OHAJA

Program državnog partnerstva Nacionalne garde SAD promovisan je 1993. godine u cilju uspostavljanja i intenziviranja saradnje u oblasti odbrane između Nacionalne garde SAD i država nastalih raspadom SSSR. Program se realizuje između Nacionalne garde neke od saveznih država SAD i zemlje partnera kroz razmenu iskustava, studijska putovanja, zajedničku obuku i vežbe i tehničku pomoć civilnim i vojnim strukturama. Širina programa, kao i sastav Nacionalne garde koju većim delom čine civili, omogućava da se uporedo sa razvojem vojno-vojne saradnje, razvija civilno-vojni i civilno-civilni aspekt. Koordinacija se obavlja preko regionalnih komandi oružanih snaga SAD i odgovarajućih kancelarija pri ambasadama SAD u zemlji prijema.

Program državnog partnerstva Srbije i Ohaja realizuje se na osnovu potpisanog Sporazuma o statusu snaga (Status of Forces Agreement – SOFA), koji su 7. septembra 2006. godine u Vašingtonu potpisali tadašnji predsednik Republike Srbije Boris Tadić i tadašnja državna sekretarka SAD Kondoliza Rajs. Za zvaničan početak saradnje u oblasti odbrane uzima se prva poseta komandanta Nacionalne garde Ohaja, general-majora Gregorija Vejta i 40 pripadnika Nacionalne garde Ohajo Republici Srbiji od 15. do 21. septembra 2007. godine.

Proteklih godina, vojno-vojna saradnja se konstantno razvijala da bi danas, Program državnog partnerstva sa Srbijom, SAD ocenile kao jedan od najuspešnijih od preko 60 uspostavljenih programa širom sveta.

Saradnja je znatno intenzivirana pre svega realizacijom zajedničkog projekta razvoja baze "Jug", ali i u oblastima poput stručnog usavršavanja oficira i podoficira, razmene i obuke jedinica, zajedničkih vežbi, prenošenju iskustava u formiranju podoficirskog kora, pomoći vojske civilnim strukturama u slučaju elementarnih i drugih nesreća i nepogoda i razvoju kapaciteta za učešće u multinacionalnim operacijama.

Najintenzivnija saradnja realizuje se tradicionalno u septembru svake godine kada je Vojska Srbije domaćin brojne delegacije Nacionalne garde Ohaja na čelu sa komandantom. Aktivnost popularno nazvana „Capstone“, sadrži nekoliko po sadržaju različitih aktivnosti koje se realizuju u brojnim jedinicama i ustanovama Ministarstva odbrane i Vojske Srbije.

Pripadnici Nacionalne garde Ohaja su tradicionalni gosti na svečanoj promociji najmlađih oficira Vojske Srbije. Na promociji održanoj u septembru 2010. godine, pored komandanta NG Ohajo, prisustvovao je i tadašnji šef Biroa Nacionalne garde SAD general (sa četiri zvezdice) Krejg Mekkinli, što je dalo poseban pečat saradnji. Delegaciju Nacionalne garde Ohaja su tom prilikom primili i predstavnici Odbora za odbranu i bezbednost Narodne skupštine Republike Srbije. Ostaće zabeleženo da su po prvi put u istoriji oficiri Sjedinjenih Američkih Država čina generala boravili u Narodnoj skupštini, gde su imali priliku da pred članovima Odbora za odbranu i bezbednost, iznesu svoje viđenje dostignutog nivoa bilateralne vojne saradnje i planove za naredni period.

Tokom 2014. godine, u Republici Srbiji je boravio aktuelni šef Biroa Nacionalne garde Sjedinjenih Američkih Država, general (sa četiri zvezdice) Frenk Gras, koji je zajedno sa komandantom Nacionalne garde Ohaja, general-majorom Deborom Ešenhurst, naglasio posvećenost i podršku našoj strani za nastavak zajedničkog rada na kvalitativnom unapređenju saradnje.

Od srpskih zvaničnika, u Ohaju su pored nekadašnjeg predsednika Borisa Tadića, boravili bivši ministri odbrane Dragan Šutanovac i Aleksandar Vučić, kao i načelnici Generalštaba Vojske Srbije generali Zdravko Ponoš, Miloje Miletić i Ljubiša Diković, kao i brojni državni sekretari, načelnici Uprava Ministarstva odbrane i komandanti operativnih sastava Vojske Srbije.

U oktobru 2010. godine, Nacionalna garda Ohaja je ispred Ministarstva odbrane Sjedinjenih Američkih Država bila domaćin trećih bilateralnih odbrambenih konsultacija Republike Srbije i Sjedinjenih Američkih Država. Ova aktivnost najbolje ilustruje odnos pre svega Sjedinjenih Američkih Država prema Programu državnog partnerstva Srbije i Ohaja.

Nakon sedam godina saradnje i velikog broja realizovanih zajedničkih aktivnosti u Ohaju i Srbiji, saradnju karakteriše i prijateljstvo pripadnika Nacionalne garde Ohajo i pripadnika Vojske, ali i građana Srbije. Posebno će ostati upamćene aktivnosti civilno-vojne saradnje koje se realizuju od 2009. godine u okviru projekata „Humanitarna asistencija“. U navedenim projektima, pripadnici Nacionalne garde Ohajo i Vojske Srbije zajednički rade na renoviranju objekata od društvenog značaja (vrtići, škole i slično), pod pokroviteljstvom Evropske komande Sjedinjenih Američkih Država. Pod pokroviteljstvom Evropske komande Sjedinjenih Američkih Država, 2012. godine, završena su dva slična projekta u jednoj osnovnoj školi u Kraljevu (uz učešće 33 pripadnika NG Ohaja i 20 pripadnika Vojske Srbije), i u selu Pranjani (Opština Gornji Milanovac), a za 2015. godinu pripremaju se slični projekti u opštini Bujanovac.

U narednih nekoliko godina, jedan od ključnih aspekata saradnje sa Nacionalnom gardom Ohaja biće zajednički projekat izgradnje Centra za obuku jedinica za multinacionalne operacije na bazi „Jug“ i izvođenje zajedničkih vežbi i obuke.

Prema dostupnim podacima, u Saveznoj državi Ohajo živi i radi oko 200.000 građana SAD srpskog porekla.

Osnovni podaci o Nacionalnoj gardi Ohajo:

Nacionalna garda Ohaja ima „dva komandanta“: predsednika Sjedinjenih Američkih Država i Guvernera Savezne države Ohajo, pri čemu guverner zadržava pravo rukovođenja dok se ista ne aktivira na federalnom nivou. Komandant ima mogućnost angažovanja Nacionalne garde u cilju podrške lokalnim vlastima u slučaju vanrednih situacija ili za potrebe odbrane.

Nacionalna garda Ohaja sastoji se od oko 16.000 pripadnika od čega oko 11.300 u kopnenoj vojsci i oko 5.100 pripadnika vazduhoplovstva. Više od 18.000 pripadnika je bilo angažovano u operacijama Global War on Terrorism.

Osim sa Srbijom, u okviru Programa državnog partnerstva, Nacionalna garda Ohaja od 1993. godine ostvaruje saradnju i sa oružanim snagama Mađarske.

Moto Nacionalne garde Ohajo:
“When called, we respond with ready units”
(Kada smo pozvani, reagujemo spremnim jedinicama).

Simbol Nacionalne garde Ohajo je tzv. "Minuteman", koji simbolizuje patriotizam građana Ohaja tokom kolonijalnog rata, koji su se momentalno odazvali pozivu za odbranu zemlje.