15.08.2009.
Obeležena 65. godišnjica spasavanje savezničkih pilota u Drugom svetskom ratu
U Pranjanima kod Gornjeg Milanovca danas je obeležena 65. godišnjica završetka misije "Halijard" tokom koje je, pri kraju Drugog svetskog rata, evakuisano više od 500 savezničkih, pretežno američkih avijatičara, oborenih nad okupiranom Srbijom.Na spomenik koji se nalazi na Galovića polju, gde su meštani i pripadnici Jugoslovenske vojske u otadžbini pod komandom Draže Mihailovića u leto 1944. godine izgradili improvizovani aerodrom da bi sleteli američki avioni, vence su položili su predstavnici Vlade Srbije, otpravnica poslova ambasade SAD u Beogradu Dženifer Braš, delegacije Vazduhoplovstva i protivvazduhoplovne odbrane Vojske Srbije koju je predvodio brigadni general Ranko Živak, komandant ViPVO, lokalne samouprave i udruženja veterana.
Dženifer Braš je tom prilikom izrazila zahvalnost srpskim porodicama koje su spašavale američke avijatričare, koje su nacisti u Drugom svetskom ratu oborili iznad okupirane Jugoslavije i naglasila da Amerika ne može to da zaboravi. Pored toga ona je rekla da je evakuacija američkih pilota iz Srbije u Drugom svetskom ratu primer saradnje američkog i srpskog naroda u najtežim trenucima.Saveznički piloti evakuisani su sa privremenog aerodroma Galovića polje, pod Ravnom gorom, u više desetina noćnih i dnevnih letova transportnih aviona, koji su ih prebacili do baza u Italiji.
Misija "Halijard" ostvarena je u saradnji sa pripadnicima Jugoslovenske vojske u otadžbini koji su organizovali prihvat pilota i njihovo skrivanje od Nemaca. Spasilačka misija uključivala je dejstvo manjih trupa protiv nemačkih snaga, čime je u opasnost dovođeno celo selo koje je štitilo američko vojno osoblje. Pripadnici Vazduhoplovnih snaga SAD svedočili su o požrtvovanosti srpskih seljaka koji su ih hranili i štitili, ponekad i po pola godine. Danas se Misija Halijard smatra za jednu od najuspešnijih spasilačkih misija izvedenih iza neprijateljskih linija u istoriji ratovanja.
Avijatičari iz oborenih savezničkih bombardera nalaženi su i skrivani na prostoru od Arilja, Zlatibora, Ivanjice, Guče, Beograda, do istočne Srbije i srpskih sela u zapadnoj Rumuniji, odakle su ih meštani kradom prebacivali u Srbiju.Na osnovu uputstva generala Mihailovića sačinjeno je nekoliko regionalnih sabirnih centara za smeštaj avijatičara. U selu Pranjani otvorena je i bolnica za ranjene vazduhoplovce, dok je obližnje Galovića polje uređeno u sletno-poletnu stazu, koju su u tajnosti, bez mašina, gradili seljani i ravnogorci.
U Muzeju rudničko-takovskog kraja otvorena je izložba fotografija i prikazan dokumentarni film o operaciji "Halijard", a predsetavnici Američke ambasade saopštili su novinarima na skupu da je na inicijativu Izaslanstva odbrane SAD u Beogradu i Evroatlanske inicijative, meštana Pranjana, američkih avijatičara veterana i srpske zajednice u SAD, osnovana Fondacija "Halijard".
Ta fondacija ima u planu snimanje dokumentarnog filma o spasilačkoj misiji, prezentaciju Srbije u vodećim medijima, instituciajma i muzejima SAD kao i gradnju centra za mlade u Pranjanima, nedaleko od aerodroma sa koga su spašeni pilota.
